Door bijvoorbeeld een ongeluk of een klap kan de pulpa van een tand ontstoken raken. De tand kan soms dan (tijdelijk) gevoelig worden voor o.a. aanraking en/of warmte en koude.
In eerste instantie kan, vanwege de toegenomen doorbloeding door de ontsteking, de tand tijdelijk een rood/roze kleur krijgen. Als reactie trekt de pulpa zich soms terug door extra tandbeen (dentine) aan te maken. Dit tandbeen is geel en soms ook donkerder van kleur, waardoor de gehele tand donkerder kan worden zoals in de bovenstaande afbeelding te zien is.
Indien de pulpa zich niet herstelt, kan deze afsterven en avitaal worden. De tand zal geel-grijs of blauw kunnen verkleuren. Een dergelijke verkleuring ontstaat door afbraak van rode bloedcellen, vergelijkbaar met een blauwe plek in de huid. In deze gevallen zal een
wortelkanaalbehandeling nodig zijn. Deze verkleuring kan ook optreden door de wortelkanaalbehandeling.
Bleken is een effectieve manier om de tand weer witter te maken.
Mocht er door het trauma een breuk ontstaan zijn die vlakbij of door de pulpa loopt, dan zal er ook irritatie optreden en mogelijk een kanaalbehandeling nodig zijn. De pulpa van tanden na een trauma moet regelmatig gecontroleerd worden op vitaliteit, onder andere met behulp van röntgenfoto's.
Bij een ontstoken tand is het belangrijk om snel naar de tandarts te gaan. Een ontsteking kan namelijk grote gevolgen hebben voor het gebit en zelfs leiden tot
gebitsrenovatie. De tandarts kan de ontsteking behandelen en verdere schade aan het gebit voorkomen.